تست HPV یکی از اصلی ترین ابزارهای غربالگری در حوزه سلامت زنان به شمار میآید که نقش بسیار مهمی در شناسایی به موقع ویروس پاپیلومای انسانی و پیشگیری از سرطان دهانه رحم ایفا میکند که در مرکز درمان hpv می توان برای درمان hpv اقدام کرد. در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، آگاهی نسبت به این آزمایش همچنان پایین است و بسیاری از افراد نمیدانند که چگونه و چرا باید آن را انجام دهند. در این مقاله با محوریت کلمه کلیدی تست HPV به بررسی دقیق این آزمایش، کاربرد آن، زمان مناسب برای انجام، تفاوت آن با پاپ اسمیر، نحوه آمادهسازی، تفسیر نتایج و همچنین سوالات رایجی که بیماران ممکن است داشته باشند میپردازیم.
همچنین در مقدمه اشاره میکنیم که هماکنون بهترین داروهای HPV از طریق منابع معتبر در حال ارائه هستند و برای آشنایی با گزینههای درمانی میتوان به مقالات دیگر درباره واکسن HPV چیست و چه کسانی باید بزنند؟ یا آیا HPV باعث سرطان دهانه رحم میشود؟ نیز رجوع کرد.
تست HPV چه چیزی را شناسایی میکند؟
تست HPV، بر خلاف آزمایشهای معمول عفونتها، بهدنبال ویروس خاصی بهنام پاپیلومای انسانی میگردد که از طریق تماس جنسی منتقل میشود. این آزمایش معمولاً با استفاده از نمونهبرداری از سلولهای دهانه رحم انجام میشود و هدف اصلی آن شناسایی انواع پرخطر ویروس HPV است که میتوانند منجر به تغییرات غیرطبیعی در سلولها و در نهایت، سرطان شوند. این تست نهتنها میتواند وجود ویروس را مشخص کند بلکه نشان میدهد آیا بیمار در معرض خطر بالا قرار دارد یا خیر.
زمانی که سلولهای غیرطبیعی در دهانه رحم ظاهر میشوند، ممکن است بدن بهصورت طبیعی آنها را از بین ببرد؛ اما در بسیاری از موارد، بدون غربالگری منظم، این سلولها بهآرامی به مراحل پیشسرطانی و سپس سرطانی تبدیل میشوند. بنابراین، تست HPV ابزاری حیاتی برای شناسایی خطر در مراحل ابتدایی است، جایی که هنوز امکان مداخله مؤثر و درمان وجود دارد. انجام این آزمایش بهویژه برای زنانی که بالای ۳۰ سال سن دارند و فعالیت جنسی منظم دارند توصیه میشود.
تفاوت تست HPV با آزمایش پاپ اسمیر چیست؟
اگرچه تست HPV و پاپ اسمیر هر دو با هدف شناسایی مشکلات احتمالی در دهانه رحم انجام میشوند، اما ماهیت و عملکرد آنها با یکدیگر متفاوت است. آزمایش پاپ اسمیر تغییرات سلولی را بررسی میکند؛ یعنی بررسی میکند که آیا سلولهای دهانه رحم دچار تغییراتی شدهاند که ممکن است نشاندهنده آغاز فرآیند سرطانی باشد یا خیر. اما تست HPV ویروس عامل این تغییرات را بهصورت مستقیم شناسایی میکند.
در واقع، میتوان گفت پاپ اسمیر نشانهها را بررسی میکند در حالی که تست HPV خود عامل را شناسایی میکند. ترکیب این دو آزمایش در کنار هم میتواند نتایج بسیار دقیقتری فراهم کند. بهطور معمول، زنان بالای ۳۰ سال میتوانند به جای پاپ اسمیر سالانه، هر ۵ سال یک بار تست HPV انجام دهند؛ مگر آنکه پزشک به دلایلی انجام هر دو را همزمان تجویز کند. این تصمیم بسته به سن، سابقه جنسی و نتایج آزمایشهای قبلی گرفته میشود.
چه کسانی باید تست HPV را انجام دهند؟
سازمانهای معتبر سلامت از جمله CDC و WHO توصیه میکنند که زنان از سن ۲۵ تا ۳۰ سالگی به بعد، بسته به شرایط فردی، آزمایش HPV را در کنار یا به جای پاپ اسمیر انجام دهند. افرادی که سابقه جنسی فعال دارند، بهویژه کسانی که شرکای جنسی متعدد دارند یا شریک جنسی آنها سابقه ابتلا دارد، در اولویت انجام این تست قرار میگیرند.
همچنین زنانی که واکسن HPV دریافت نکردهاند، باید بیشتر نسبت به انجام این آزمایش حساس باشند. حتی افرادی که واکسن زدهاند نیز ممکن است نیاز به انجام آزمایش داشته باشند، زیرا واکسن تنها در برابر برخی از انواع HPV محافظت ایجاد میکند، نه همه آنها. افراد دارای نقص ایمنی، بیماران پیوندی یا کسانی که داروهای سرکوبگر ایمنی مصرف میکنند نیز در معرض خطر بالاتری برای ابتلا هستند و باید تست منظم انجام دهند.
تست HPV هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟
بر اساس توصیههای بهداشتی جهانی، تست HPV باید حداقل هر ۵ سال یکبار برای زنان بالای ۳۰ سال انجام شود. البته در برخی شرایط خاص، این بازه ممکن است کمتر باشد، بهویژه اگر نتایج تست قبلی مثبت بوده باشد یا فرد دارای عوامل خطر شناختهشده باشد. زنانی که پاپ اسمیر نرمال دارند ولی تست HPV آنها مثبت است، معمولاً در بازههای کوتاهتری پیگیری میشوند.
برعکس، اگر هم تست HPV و هم پاپ اسمیر نرمال باشند، ممکن است فاصله آزمایشها حتی به ۵ تا ۷ سال افزایش یابد. نکته مهم این است که زنان نباید صرفاً به احساس سلامتی خود اتکا کنند. ویروس HPV ممکن است سالها در بدن بدون علامت باقی بماند و در نهایت بهطور ناگهانی موجب تغییرات جدی در سلولها شود. بنابراین تداوم آزمایش در فواصل مشخص، ضامن سلامت درازمدت خواهد بود.