ویروس HPV یا پاپیلوم انسانی یکی از شایع‌ترین ویروس‌های مقاربتی در دنیاست که در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای از سوی متخصصان زنان، زایمان و نوزادان به آن شده است. یکی از دغدغه‌های مهم برای مادران باردار، امکان انتقال این ویروس به جنین در دوران بارداری یا در هنگام زایمان است. در این مقاله قصد داریم به این سوال مهم پاسخ دهیم که آیا انتقال HPV از مادر به جنین ممکن است و چه عواملی در آن دخیل هستند.
در کنار بررسی علمی این موضوع، همچنین به راهکارهای پیشگیری، غربالگری و اقدامات درمانی اشاره می‌شود. آشنایی با این اطلاعات برای مادران باردار و همچنین زوج‌هایی که قصد فرزندآوری دارند، بسیار ضروری است. اگر شما یا همسرتان به HPV مبتلا هستید، توصیه می‌شود حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مرکز درمان HPV و خدمات مشاوره‌ای درمان HPV مراجعه کنید.
خطر انتقال HPV از طریق جفت
برخی از انواع ویروس HPV ممکن است از طریق جفت به جنین منتقل شوند، اما این نوع انتقال نادر است. مکانیسم دقیق انتقال HPV از مادر به جنین هنوز به طور کامل شناخته نشده، اما بررسی‌های بافت‌شناسی نشان داده‌اند که در برخی موارد، ویروس می‌تواند از طریق جریان خون وارد جفت شده و به سلول‌های جنینی نفوذ کند. البته این اتفاق تنها در شرایط خاصی رخ می‌دهد و بیشتر در مادرانی دیده شده که بار ویروسی بسیار بالایی دارند.
بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که انتقال HPV از مادر به جنین در مراحل اولیه بارداری به‌ندرت اتفاق می‌افتد، و در صورت وقوع نیز اغلب بدون علامت باقی می‌ماند. یکی از دلایلی که احتمال این نوع انتقال پایین است، وجود مانع فیزیولوژیکی بین مادر و جنین به نام جفت است که اغلب ویروس‌ها را از عبور بازمی‌دارد. با این حال، ویروس‌هایی که قدرت نفوذ بالا دارند یا در شرایط التهابی خاص، ممکن است بتوانند از این سد عبور کنند.
نتایج پژوهش‌ها بر این نکته تأکید دارند که برای پیشگیری از انتقال HPV از مادر به جنین، کنترل عفونت در مادران باردار بسیار حیاتی است. استفاده از تست‌های منظم، حفظ سطح ایمنی بدن و درمان ضایعات تناسلی می‌تواند به کاهش ریسک کمک کند. بنابراین، تشخیص به‌موقع و پیگیری منظم، نقش کلیدی در جلوگیری از این نوع انتقال دارند.
انتقال HPV هنگام زایمان طبیعی
یکی از راه‌های اصلی انتقال HPV از مادر به جنین، فرآیند زایمان طبیعی است. در طی زایمان، اگر مادر دارای زگیل‌های تناسلی یا عفونت فعال باشد، امکان تماس جنین با ترشحات آلوده یا بافت‌های آلوده وجود دارد. این تماس ممکن است موجب ورود ویروس به بدن نوزاد شود، خصوصاً اگر پوست یا مخاط نوزاد دچار آسیب‌های سطحی شود.
در نوزادانی که از طریق زایمان طبیعی متولد شده‌اند و مادر آن‌ها حامل HPV بوده، مواردی از بروز پاپیلوماتوز تنفسی نوزادی (نوعی رشد خوش‌خیم ویروسی در مجاری تنفسی) گزارش شده است. این بیماری اگرچه نادر است، اما می‌تواند عوارض تنفسی جدی ایجاد کند. البته این موارد بیشتر در نوع پرخطر ویروس دیده می‌شود.
به همین دلیل، پزشکان ممکن است در صورت مشاهده ضایعات فعال یا بار ویروسی بالا، روش زایمان سزارین را پیشنهاد دهند. هدف از این تصمیم، جلوگیری از تماس مستقیم نوزاد با نواحی آلوده و کاهش احتمال انتقال HPV از مادر به جنین در زمان تولد است. البته این تصمیم باید با مشورت دقیق و بر اساس شرایط بالینی مادر اتخاذ شود.
نقش سیستم ایمنی مادر در انتقال HPV به نوزاد
سیستم ایمنی مادر نقش بسیار مهمی در مهار و کنترل HPV ایفا می‌کند. زنانی که دارای ایمنی قوی‌تری هستند، احتمال بیشتری دارند که ویروس را در سطح کم و غیرفعال نگه دارند. در چنین حالتی، احتمال انتقال HPV از مادر به جنین به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد. از سوی دیگر، در مواردی که سیستم ایمنی دچار ضعف یا اختلال است، تکثیر ویروس شدت می‌گیرد و احتمال انتقال افزایش می‌یابد.
عوامل مختلفی مانند استرس، تغذیه نامناسب، کم‌خونی یا ابتلا به سایر عفونت‌ها می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف کنند. همچنین در دوران بارداری، به‌طور طبیعی سیستم ایمنی بدن مادر کمی سرکوب می‌شود تا جنین را تحمل کند، و این شرایط ممکن است موجب فعال شدن مجدد HPV شود.
بنابراین تقویت ایمنی از طریق تغذیه مناسب، مصرف ویتامین‌ها، خواب کافی و پرهیز از عوامل استرس‌زا، می‌تواند به جلوگیری از فعال شدن ویروس کمک کند و در نهایت، خطر انتقال HPV از مادر به جنین را تا حد زیادی کاهش دهد.
تشخیص و پیگیری HPV در دوران بارداری
یکی از مهم‌ترین راهکارها برای کاهش خطر انتقال HPV از مادر به جنین، انجام تست‌های غربالگری پیش از بارداری و همچنین در طول دوران حاملگی است. تست پاپ اسمیر، تست HPV DNA و کولپوسکوپی از جمله ابزارهایی هستند که می‌توانند وجود عفونت و شدت آن را مشخص کنند. پزشک بر اساس نتایج این تست‌ها، تصمیم می‌گیرد که آیا نیاز به درمان، پیگیری منظم یا انتخاب روش خاصی برای زایمان وجود دارد یا خیر.
بسیاری از زنان حتی بدون علائم مشخص، ناقل HPV هستند. به همین دلیل غربالگری نقش مهمی در پیشگیری دارد. اگر عفونت در مراحل ابتدایی شناسایی شود، احتمال درمان آن بیشتر خواهد بود و می‌توان از فعال شدن آن در دوران بارداری جلوگیری کرد.
پیگیری منظم در طول بارداری شامل معاینات بالینی، بررسی ضایعات تناسلی و ارزیابی وضعیت ایمنی بدن است. در صورت نیاز، اقدامات درمانی بی‌خطر برای کنترل بیماری در نظر گرفته می‌شود. این پیگیری‌ها به کاهش احتمال انتقال HPV از مادر به جنین کمک می‌کند.
انتخاب نوع زایمان برای مادران مبتلا به HPV
یکی از تصمیمات مهم در بارداری مادران مبتلا به HPV، انتخاب نوع زایمان است. همان‌طور که گفته شد، زایمان طبیعی می‌تواند موجب انتقال HPV از مادر به جنین شود، به‌ویژه اگر مادر دارای زگیل فعال یا ترشحات آلوده باشد. در چنین مواردی، توصیه به انجام زایمان سزارین مطرح می‌شود تا تماس نوزاد با نواحی آلوده کاهش یابد.
با این حال، زایمان سزارین به‌تنهایی تضمین‌کننده عدم انتقال ویروس نیست، ولی در شرایط خاص می‌تواند ریسک انتقال را کاهش دهد. تصمیم‌گیری درباره نوع زایمان باید براساس معاینات تخصصی و نظر پزشک زنان انجام شود. برخی از مادران بدون علائم بالینی و با بار ویروسی پایین، می‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند.
در نهایت، انتخاب نوع زایمان بخشی از فرآیند جامع مراقبت از مادر و نوزاد است و باید با توجه به همه فاکتورها صورت گیرد. آگاهی مادر از شرایط بیماری خود، پیگیری دقیق و همکاری با تیم درمان، مهم‌ترین عوامل در جلوگیری از انتقال HPV از مادر به جنین هستند.
مراقبت‌های پس از تولد برای نوزادان در معرض خطر HPV
در صورتی که نوزاد از مادری متولد شود که مبتلا به HPV بوده، لازم است بررسی‌ها و معاینات پس از تولد با دقت بیشتری انجام شود. اگرچه اغلب نوزادان سالم هستند و هیچ علامتی از عفونت ندارند، اما در برخی موارد، علائمی مانند گرفتگی صدا یا زگیل‌های نوزادی ممکن است ظاهر شود. این موارد نیاز به پیگیری دقیق دارد تا در صورت لزوم، اقدامات درمانی سریع انجام شود.
واکسیناسیون نوزادان در سنین مناسب، یکی دیگر از راهکارهای پیشگیرانه برای آینده است. اگرچه واکسن HPV برای نوزادان تجویز نمی‌شود، اما اطلاع والدین از زمان شروع واکسیناسیون در دوران نوجوانی اهمیت بالایی دارد. این اقدام می‌تواند از انتقال HPV در آینده و گسترش آن در نسل‌های بعدی جلوگیری کند.
همچنین مشاوره ژنتیک و بررسی‌های تکمیلی در نوزادانی که در معرض انتقال HPV از مادر به جنین بوده‌اند، کمک می‌کند تا هرگونه احتمال بیماری در آینده شناسایی شود و اقدامات پیشگیرانه انجام گیرد. توجه به این مراقبت‌ها بخشی از سلامت خانواده را در درازمدت تضمین می‌کند.
📞 برای دریافت مشاوره درمانی و تغذیه‌ای با شماره ۸۸۷۱۴۴۹۳ ۰۲۱ تماس بگیرید.
نتیجه‌گیری
در پاسخ به این سوال که آیا HPV می‌تواند از مادر به جنین منتقل شود؟ باید گفت که گرچه احتمال آن وجود دارد، اما با اقدامات پیشگیرانه می‌توان این احتمال را تا حد زیادی کاهش داد. تشخیص به‌موقع، مراقبت‌های دوران بارداری، انتخاب نوع زایمان و پیگیری نوزاد، همه از عوامل مؤثر در مدیریت این وضعیت هستند.
پزشکان در مرکز درمان HPV با تجربه و تخصص خود، می‌توانند شما را در مسیر درمان و پیشگیری یاری دهند. برای دسترسی به مشاوره‌های تخصصی، کافی است به خدمات درمان HPV مراجعه کنید.
