واکسن زگیل تناسلی که به نام ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نیز شناخته میشود، به عنوان یکی از جدیدترین و موثرترین واکسنها مطرح شده است. این واکسن نه تنها به پیشگیری از زگیلهای تناسلی، بلکه به جلوگیری از بروز انواعی از سرطانها که توسط ویروس HPV ایجاد میشوند، کمک میکند. با توجه به اهمیت موضوع و تاثیرات قابل توجهی که این واکسن میتواند در سلامت عمومی جامعه داشته باشد، آشنایی با دانستنیهای مربوط به آن ضروری به نظر میرسد. در این مقاله، به بررسی اطلاعات مهم و کلیدی درباره واکسن زگیل تناسلی میپردازیم و تلاش میکنیم تا با ارائهی دانستههای علمی و معتبر، اهمیت و فواید این واکسن را روشن سازیم.
بیماری زگیل تناسلی به وسیله ویروسی به نام HPV ایجاد میشود. این ویروس که با نام پاپیلوما انسانی نیز شناخته میشود، باعث ایجاد ضایعاتی روی پوست میشود که در صورت عدم مداوا ممکن است باعث ابتلا به سرطان نیز شود. باتوجهبه اینکه اصلیترین راه انتقال زگیل تناسلی از طریق رابطه جنسی محافظت نشده است، بهتر است قبل از شروع اولین رابطه جنسی اقدام به تزریق واکسن این بیماری کرد. واکسن ضد ویروس زگیل تناسلی که بهعنوان گارداسیل شناخته میشود، برای زنان و مردان تزریق میشود. این واکسن میتواند احتمال ابتلا به عفونت اچ پی وی را تا حد زیادی کاهش دهد.
معرفی واکسن زگیل تناسلی یا گارداسیل
واکسن زگیل تناسلی یک راه برای آشنا شدن بدن با این ویروس و ایمنیزایی نسب به آن است. جالب است بدانید که واکسن اچ پی وی از طریق مهندسی ژنتیک تولید میشود و عوارض جانبی بسیار کمی دارد. در واقع این واکسن سیستم ایمنی را علیه آنتی ژنهای ویروس HPV تحریک کرده و دراثر برخورد احتمالی دوم با همان آلوده شدن به ویروس، سیستم ایمنی این بار قدرتمندتر عمل میکند. افزایش قدرت ایمنی، به معنای افزایش تولید آنتی بادی و همچنین افزایش سرعت مقابله با این ویروس است. این واکسن علیه سویههای مختلفی این ویروس تولید میشود، که در عنوان بعدی به آن میپردازیم.
انواع واکسن زگیل تناسلی
تعداد سویههای ویروس HPV به بیش از ۲۰۰ نوع میرسد که از این تعداد تنها ۴۰ نوع آنها از طریق رابطه جنسی بدون کاندوم قابل انتقال هستند. واکسن گارداسیلی که تا کنون تولید شدهاند، توانایی مقابله با ۱۲ نوع از این ویروسها را دارند. از جمله واکسنهای رایج ویروس HPV میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- گارداسیل ۹: همانطور که از نام این واکسن برمی آید، بدن را در برابر ۹ سویه خطرناک ویروس HPV محافظت میکند. این واکسن رایجترین و گرانترین نوع واکسن اچ پی وی محسوب میشود. حدود ۹۰ درصد سرطانهای دهانه رحم به وسیله گارداسیل ۹ قابل پیشگیری هستند.
- سرواریکس: این واکسن علاوهبر جلوگیری از بروز زگیل تناسلی میتواند سیستم ایمنی بدن را نیز قدرتمند کند. واکسن گارداسیل و سرواریکس میتواند تا ۷۰ درصد از بروز عفونت اچ پی وی جلوگیری کند. این واکسن ایمنی بالایی در برابر دو سویه خطرناک پاپیلوما یعنی ۱۶ و ۱۸ ایجاد میکند. این ویروسها در ایجاد سرطان رحم نقش اساسی دارند. معمولاً این واکسن در ۳ دوز با فاصله زمانی یک و شش ماه تزریق میشود.
کاندیدهای واکسن گارداسیل
معمولاً تزریق واکسن گارداسیل را در سنین نوجوانی به افراد پیشنهاد میدهند. این موضوع بهدلیل احتمال شروع فعالیت جنسی آنها و داشتن شریک جنسی آلوده توصیه میشود. هرچند که تزریق این واکسن در سنین نوجوانی ایمنی زایی بالایی دارد؛ ولی امکان تزریق آن تا قبل از سن ۴۵ سالگی بدون مانع است. لازم به ذکر است بهترین سن تزریق واکسن گارداسیل برای دختران و پسران را ۱۰ تا ۲۵ سال درنظر میگیرند. این واکسن در دو دوز متفاوت و به ترتیب با فاصله ۲ و ۶ ماه تزریق میشود.
واکسن گارداسیل چگونه تزریق میشود؟
این واکسن مانند سایر واکسنها در ناحیه بازو تزریق میشود. ممکن است پس از تزریق در ناحیه ماهیچه بازو تورم یا قرمزی مشاهده شود که پس از چند روز از بین میرود. تزریق این واکسن به راحتی در مراکز درمانی و کلینیکها انجام میشود.
مزایای واکسن گارداسیل
تزریق واکسن گارداسیل، به خصوص در سنین پایین باعث تولید آنتیبادی و سلولهای خاطره فراوانی میشود. اگر تزریق واکسن گارداسیل در دوز و فواصل زمانی مناسبی انجام شود، مزایای زیر را برای دختران و پسران به دنبال دارد:
- جلوگیری از ابتلا به سرطان مقعد در زنان و مردان
- جلوگیری از ابتلا به سرطان رحم، دهانه رحم و واژن در زنان
- ایجاد آرامش بیشتر در انجام رابطه جنسی
- جلوگیری از پیشرفت سرطان و متاستاز به قسمتهای دیگر
دلایل ضروری برای تزریق واکسن گارداسیل
بسیاری از افراد تصور میکنند که درصورت نداشتن رابطه جنسی محافظت نشده، نیازی به تزریق واکسن زگیل تناسلی وجود ندارد. درحالی که این ویروس از طریق توالتهای عمومی، استخر و استفاده از وسایل بهداشتی مشترک نیز قابل انتقال است. بسیاری از افرادی که مبتلا به بیماری زگیل تناسلی هستند، بهنوعی قربانی محسوب میشوند، زیرا ویروس را بدون اطلاع وارد بدن خود کردهاند. متاسفانه شیوع این ویروس در سطح جهانی آنقدر بالاست که برنامه تزریق واکسن گارداسیل در اکثر کشورها بهعنوان یک راهکار مهم برای کاهش آمار مبتلایان به HPV درنظر گرفته میشود.
قبل از تزریق واکسن گارداسیل به چه نکاتی توجه کنیم؟
اولین موردی که میبایست قبل از تزریق واکسن گارداسیل مدنظر داشته باشید، تداخل دارویی با داروهایی مانند آزاتیوپرین، مایکوفنولات موفتیل و هیدروکسی کلروکین است. همچنین افراد مبتلا به بیماریهای ایمنی مانند ام اس، عفونت مزمن و ایدز نمیتوانند این واکسن را دریافت کنند. علاوهبر این واکسن گارداسیل برای افراد زیر تزریق نمیشود:
- خانمهای باردار
- افراد دارای حساسیت به قارچ و مخمر
- افراد مبتلا به آلرژی
- درصورت ابتلا به بیماریهای عفونی دیگر مانند سرماخوردگی و آنفولانزا
سخن پایانی
با گذر زمان سویههای ژنتیکی متعددی از ویروس HPV به وجود آمده است که برخی از آنها شناخته شده و برخی ناشناختهاند. امروزه خاصیت سرطانزایی ۴۰ نوع از این ویروسها به اثبات رسیده و خوشبختانه واکسنهایی نیز علیه آنها تولید شده است. این واکسنها علاوهبر ایمنی زایی برای طیف وسیعی از ویروس اچ پی وی، میتوانند قدرت ایمنی بدن را نیز بیشتر کنند. واکسنهای گارداسیل و سرواریکس از جمله موثرترین واکسنها برای پیشگیری از ابتلا به عفونت زگیل تناسلی به شمار میروند.